PDA

View Full Version : Chìa khóa để có âm thanh đẹp


pthotel
26-06-2012, 04:02 PM
Âm học phòng nghe chính là “thiết bị” đầu tiên bạn cần đầu tư trong một hệ thống âm thanh. Đúc kết từ những kinh nghiệm của một audiophile và cũng là một ký giả uy tín của nhiều tạp chí chuyên ngành, Alan Sircom chia sẽ với chúng ta những kiến thức cơ bản về âm học phòng nghe, đây chính là chìa khóa để có âm thanh đẹp!
Alan Sircom bắt đầu tham gia viết báo chuyên ngành về thiết bị âm thanh từ đầu những năm 1990. Với hơn hai thập kỷ cầm bút, nghe và đánh giá hàng trăm thiết bị âm thanh, ông có được cả kho kiến thức và kinh nghiệm về hi-end audio. Hiện Alan là ký giả hoạt động tự do, cộng tác chính tại tạp chí Hi-Fi Choice – Anh Quốc. Ông cho biết: “Đôi khi audiophile quá chú trọng đến việc phối ghép các thiết bị mà quên đi một “thiết bị” rất quan trọng chính là phòng nghe của mình. Các yếu tố như chất liệu làm phòng, kích thước, vật liệu thẩm âm, bố trí hệ thống và vị trí ngồi nghe… sẽ góp phần làm nên bức tranh hi-end sống động hoặc ngược lại phá vỡ tất cả những nổ lực phối ghép cũng như chất lượng âm thanh của cả hệ thống.


Tỉ lệ chuẩn của phòng nghe

Mặc dù ít ai có điều kiện làm phòng chức năng nghe nhìn ngay khi xây nhà nhưng nếu có thể sửa chữa một ít để hoàn thiện hơn thì trước tiên các bạn nên tìm hiểu tỉ lệ chuẩn kích thước của phòng nghe. Theo tiêu chuẩn của IEC (Ủy ban đo lường chất lượng quốc tế đối với các thiết bị điện tử, thành lập từ năm 1906, có trụ sở chính đặt tại Geneva, Thụy Sĩ) một phòng nghe lý tưởng có kích thước các chiều như sau: cao 3m, rộng 4,9m và dài 7,3m. Theo tiêu chuẩn này thì đây là một phòng nghe có kích thước lớn so với điều kiện nhà ở tại Việt Nam, chúng ta có thể thiết kế phòng theo các chiều cao, ngang, dài theo tỉ lệ 1:1,6:2,5.
Để phòng nghe đạt độ thẩm âm tốt hơn, chúng ta nên thiết kế 2 cạnh tường và trần không song song, có thể dùng các vật liệu gỗ hoặc xi măng ốp lên để tạo bề mặt gồ ghề, mức độ gồ ghề không nên đồng nhất. Cách làm này sẽ tán âm và phá những điểm cộng hưởng rất hiệu quả. Ngoài ra, cần chú ý tránh các cột nhà, hốc tường hoặc những khung của số lớn có bụt ngồi, những điểm này sẽ làm nhiễu âm và gây mất cân bằng giữa hai kênh trái phải. Đôi khi có những điểm cộng hưởng rơi ngay vào các hốc tường hoặc các khoảng lõm gây méo trầm.





Tiêu âm phòng nghe

Khi đã có được kết cấu phòng nghe với các tỉ lệ gần hoặc tương đương với tỉ lệ chuẩn xem như chúng ta cơ bản đã có được “ngôi nhà” âm thanh của mình. Nhà ở không thể để trống mà cần có các vật dụng trang trí nội thất, tương tự như vậy một phòng nghe trống sẽ tạo nên những tiếng vang do sóng âm dội từ hai mặt tường và trần. Theo Alan Sircom, chúng ta có thể trang âm bằng các vật dụng rất đơn giản như: thảm, ghế sofa, các kệ sách (bố trí dọc hai bên tường) hoặc dùng các vật tán âm chuyên nghiệp hơn như: ống chân voi, mousse hút âm, kệ gỗ tán âm…. Tuy nhiên, tránh lạm dụng bố trí quá nhiều vật tán âm, hút âm, phòng nghe của bạn sẽ trở thành phòng “câm”, sân khấu thể hiện sẽ bị thu hẹp, mất độ sâu. Lúc này phòng nghe của bạn không còn dành cho việc thưởng thức âm nhạc mà đã trở thành phòng thu.
Ngoài ra, theo kinh nghiệm của Alan Sircom, bạn không nên để các vật liệu hút âm phía sau lưng loa vì loa cũng cần phải “thở”. Ngược lại, sau lưng vị trí ngồi nghe nên tránh những vật có bề mặt nhẵn như kính.


“Bẻ gãy” những điểm phản xạ âm

Để cải thiện hơn nữa chất lượng của phòng nghe, Alan Sircom sẽ hướng dẫn chúng ta cách “bẻ gãy” những điểm phản xạ đầu tiên từ hai tường bên, sàn và trần nhà. Việc xác định điểm phản xạ đầu tiên được thực hiện rất đơn giản. Bạn chỉ cần ngồi vào vị trí, sau đó nhờ một người khác cầm chiếc gương di chuyển dọc tường bên cho đến khi nào nhìn thấy loa treble trong gương, vị trí gương lúc đó sẽ là điểm phản xạ đầu tiên. Điểm phản xạ này chính là vị trí hiệu quả nhất để đặt các vật tán âm như kệ sách, kệ CD…. Sau khi cắt được điểm phản xạ âm đầu tiên, bạn sẽ cảm nhận ngay sự thay đổi về sân khấu trình diễn do giảm được các sóng phản xạ gây nhiễu. Để khử phản xạ sàn và trần, ngay tại điểm phản xạ đầu tiên ứng với sàn của phòng nghe, chúng ta có thể bố trí thêm một tấm thảm dầy hoặc bàn trà với một số vật dụng trang trí lô nhô trên bàn.
Thế nhưng trước khi loại bỏ điểm phản xạ âm, các bạn cũng cần biết cách xác định vị trí ngồi nghe hợp lý nhất. Alan Sircom cung cấp cho chúng ta số 38 thần kỳ. 38% chiều dài phòng nghe chính là vị trí ngồi hợp lí, tại điểm này, dải trầm thể hiện mượt và ít cộng hưởng nhất nhưng bạn cũng nên di chuyển ghế ngồi tới hoặc lùi để có thể tự tìm được không gian trình diễn hoàn hảo. 38% cũng là vị trí thích hợp nhất để đặt loa (tính từ cuối phòng nghe), cũng tùy vào đặc tính riêng của loa mà chúng ta sẽ linh hoạt thay dịch chuyển điểm đặt loa. Con số 38% được các chuyên gia về âm thanh và kỹ sư thu âm sử dụng khi set-up hệ thống của mình.



Hãy kiểm tra lại phòng nghe của mình và thử ứng dụng những kinh nghiệm của Alan Sircom, chúc các bạn thành công và có được một bức tranh âm thanh thật đẹp!

nhi_nguyen
26-06-2012, 04:02 PM
Hôm sau mình sẽ gỡi bài liên quan tới cách Xử lý âm trong phòng