Hướng dẫn cách làm hệ thống lọc nước nhiễm phèn, thạch tín (Asen) qui mô hộ gia đình.
Dây chuyền sản xuất nước tinh khiết
Thời gian gần đây, nhiều bài báo đã đăng tin về việc xuất hiện nhiều làng ung thư, làng bệnh tật… những nơi người dân mắc bệnh chủ yếu là do nguồn nước sinh hoạt mà chủ yếu là khai thác từ nước ngầm không đảm bảo chất lượng, bị nhiễm phèn, Asen...
Ngày 26/11/2014, báo Thanh Niên dẫn nguồn tin của Trạm y tế xã Bách Thuận, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình cho biết thời gian gần đây trên địa bàn, số người chết vì bệnh ung thư tăng nhanh. Trong 3 năm toàn xã có 54 người chết vì ung thư. Năm 2012, xã có 15/74 người chết vì ung thư (20,2%). Năm 2013, tỉ lệ này là 23/86 (27%). Trong 10 tháng đầu năm nay là 16/64 (25%). Bà Trịnh Thị Hà, trưởng trạm y tế xã cho biết, hiện còn vài chục trường hợp đang sống lay lắt vì căn bệnh quái ác này. Ngoài ung thư, tỷ lệ mắc các bệnh về tiêu hóa, viêm nhiễm tại đây cũng cao gấp nhiều lần các xã lân cận. Sở dĩ có tình trạng này là do nguồn nước ở đây bị nhiễm độc. Số liệu đo đạc của Trung tâm tài nguyên Nước và Khoáng sản (Sở TN-MT tỉnh Thái Bình) cho thấy, mẫu nước lấy từ 8 thôn của xã đều có nhiễm Asen vượt gấp mười lần mức cho phép trở lên.
Ngày 17/05/2015 trang Tin online đưa tin về việc hàng trăm người dân xóm đào thuộc xã Hải Thọ, huyện Hải Lăng, Quảng Trị thường xuyên sử dụng nước bị nhiễm phèn. Vì nguồn nước nơi đây bị nhiễm phèn quá nặng đến nỗi chỉ cần bỏ ít lá chè tươi vào là nước lập tức chuyển sang màu tím. Do thường xuyên sử dụng nước ô nhiễm nên trong làng có nhiều người mắc bệnh về chân, tay, tim mạch, sỏi thận… thậm chí có cả gia đình mắc bệnh như gia đình anh Tý chị Hương và 2 cháu nhỏ.
Trong năm 2012 báo chí cũng nói nhiều về vùng quê nhiều người mắc bệnh tâm thần ở xã Tam Nghĩa, huyện Núi Thành, Quảng Nam. Dù còn có nhiều nghi vấn, nhưng người dân trong làng quả quyết là do nguồn nước ở đây bị ô nhiễm, nước nhiễm phèn quá nặng.
Nhưng chưa cần chứng minh là nước nhiễm phèn có gây nên bệnh tâm thần hàng loạt hay không, các tài liệu khoa học cũng đều khẳng định nước nhiễm phèn rất có hại cho cơ thể con người khi sử dụng nó để ăn uống, tắm giặt… cụ thể, nước bị nhiễm phèn là các loại có chứa nhiều chất mang tính kiềm. Khi sử dụng nước này để tắm rửa dễ làm cho các tế bào da bị khô, phồng và tróc. Khi dùng nước này để ăn uống thì dễ mắc các chứng bệnh đường ruột, thậm chí là ung thư.
Giải pháp xử lý nước nhiễm phèn
Nhằm hỗ trợ người dân có thể tự xây dựng hệ thống lọc nước nhiễm phèn, Asen…để đảm bảo nguồn nước đạt tiêu chuẩn sinh hoạt và bảo vệ sức khỏe cho gia đình theo phương pháp đơn giản và tiết kiệm kinh phí, ToanA hướng dẫn xây dựng bể lọc nước nhiễm phèn, Asen theo phương pháp làm thoáng kết hợp với kết tủa như sau:
Nguyên lý:
Nếu nguồn nước sử dụng cho sinh hoạt được khai thác từ nước ngầm thì có thể dùng Sắt có sẵn trong nước ngầm để tách Asen, theo cơ chế khi nước được bơm nên khi Sắt gặp Oxi tạo thành Oxít-Sắt. Sau đó Oxít-Sắt gặp As (III) tạo thành As (V) kết tủa và có thể lọc qua nguồn nước bằng bể cát.
Thiết kế bể lọc:
- Kích thước mẫu làm bể lọc giếng khoan: (DxRxC) (0,8m x 0,8m x1m), có thể sử dụng các thùng nhựa, bồn nhựa, bể Inox có thể tích từ 200 lít trở lên, đối với bể lọc kích thước quan trọng nhất là độ cao phải được từ 100cm trở lên.
- Ống lọc nhựa PVC Ф48 hoặc ống nhựa PVC Ф48 khoan lỗ 3mm, dùng làm ống thu nước ở dưới đáy bể. Ống lọc này có tác dụng thu nước, ngăn vật liệu lọc rất hiệu quả dễ lắp đặt, dễ mua.
- Lớp vật liệu thứ 1: Sỏi nhỏ kích thước 40 – 60mm (Đổ lớp lót đáy bể 10 cm chỉ cần ngập ống thu nước PVC Ф48) không nên đổ nhiều quá vì sỏi chỉ có tác dụng làm thoáng, chống tắc ống lọc.
- Lớp vật liệu thứ 2: Cát vàng hạt to hoặc cát thạch anh chuyên dùng cho bể lọc nước (Độ dày 25- 30cm).
- Lớp vật liệu thứ 3: Vật liệu lọc nước than hoạt tính khử độc và các tạp chất hữu cơ (Độ dày 7cm trở lên).
- Lớp vật liệu thứ 4: Vật liệu lọc Filox, MQ7 xử lý sắt, Mangan, Asen rất mạnh đây là lớp vật liệu rất quan trọng trong bể lọc (Độ dày từ 5cm trở lên).
- Lớp vật liệu thứ 5: Cát vàng hạt to hoặc cát thạch anh chuyên dùng cho bể lọc nước (để trên cùng độ dày 10-15cm). Dùng dàn phun mưa hoặc bộ trộn khí để oxy hóa nguồn nước. Đảm bảo độ dày tổng các lớp vật liệu phải được 60cm trở lên.
- Trong công nghệ dùng bể lọc để xử lý được màu, mùi tanh, cặn sắt, Mangan (Cặn màu đen bám trong thành bể), Asen thì vật liệu lọc MQ7 là rất cần thiết và quan trọng. Để tăng độ oxy hóa cho nguồn nước có thể dùng thêm vật liệu ODM-5 vật liệu này có tác dụng làm chất xúc tác (Chỉ cần dùng số lượng nhỏ) được nằm ở lớp trên cùng giúp chuyển hóa kết tủa Sắt, Mangan, Asen rất hiệu quả.
Kĩ thuật làm thoáng, hệ thống xả rửa, lắp đường nước sạch, quyết định chất lượng nước và độ bền của vật liệu lọc.
Đánh giá:
Hệ thống bể lọc nước giếng khoan như trên cho phép xử lý nguồn nước bị ô nhiễm gấp 30 lần tiêu chuẩn cho phép, hiệu quả xử lý Fe 95-98%, xử lý Asen 95-99%, xử lý Mangan 92 – 95%, xử lý Amoni với hiệu quả cao... đảm bảo nguồn nước đạt tiêu chuẩn vệ sinh ăn uống của Bộ Y Tế.